Yapay Zeka ChatGPT Gibi Dil Modelleri Nasıl Öğrenir?

ChatGPT Gibi Dil Modelleri Nasıl Öğrenir?

Dil Modelleri Nedir?

Dil modelleri, insan dilini analiz ederek anlam çıkaran ve yeni metinler üretebilen yapay zekâ sistemleridir. En temel görevleri, bir cümlede sıradaki kelimeyi tahmin etmektir. Bu sayede bağlamı öğrenir, grameri kavrar ve insana benzer cevaplar üretir.

Yapay Sinir Ağlarının Rolü

ChatGPT, yapay sinir ağları üzerine kuruludur. İnsan beyninden esinlenilerek geliştirilen bu yapılar, veriyi katman katman işler. Her nöron, aldığı girdiyi değerlendirir ve sonraki katmana aktarır. Milyonlarca yapay nöron bir araya geldiğinde, model karmaşık dil yapılarını anlamayı öğrenir.

Milyarlarca Kelimeyle Eğitim

Büyük dil modelleri, internetten toplanan kitaplar, makaleler, diyaloglar ve web sitelerinden oluşan devasa veri setleriyle eğitilir. Eğitim sırasında modelden boşluk doldurma görevleri istenir.

Örneğin:

“Sabah kahvaltısında ___ içilir.”

Model, “çay” veya “kahve” gibi olası cevaplar arasından seçim yapar. Hata yaptığında ağırlıkları güncellenir, doğruya yaklaştıkça daha başarılı hale gelir.

Öğrenme Süreci: Geri Yayılım (Backpropagation)

Modelin tahmini ile gerçek cevap arasındaki fark hesaplanır. Bu fark, yapay sinir ağındaki bağlantıların güncellenmesi için kullanılır. Bu sürece geri yayılım denir. Milyonlarca kez tekrarlanarak model giderek daha doğru yanıtlar verir.

ChatGPT Ne Kadar Büyük?

GPT-3: 175 milyar parametre
GPT-4: Parametre sayısı açıklanmadı, ancak çok daha büyük olduğu biliniyor
Eğitim verisi: Yüzlerce milyar kelime
Eğitim süresi: Süper bilgisayarlarla aylar süren hesaplamalar
Bu ölçek, dilin karmaşık yapılarının öğrenilmesini sağlar ve modelin farklı dillerde doğal cevaplar üretmesine imkân verir.

ChatGPT Ne kadar büyük

Öğrenilenler Sadece Kelimeler Değil

ChatGPT, sadece dilbilgisi kurallarını değil, aynı zamanda bağlamı, üslubu, duyguyu ve mizahı da öğrenebilir. Bu nedenle insan gibi yanıt verir, farklı senaryolara uyum sağlar.

Neden Bu Kadar Güçlü?

Çünkü büyük dil modelleri:

Devasa veri setleriyle eğitilir
Milyarlarca parametreye sahiptir
Karmaşık dil örüntülerini öğrenir
Bu birleşim, yapay zekânın yalnızca bilgi aktaran değil, aynı zamanda öneri sunan, fikir üreten ve insana benzer şekilde konuşan bir araç olmasını sağlar.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

ChatGPT’nin öğrenme süreci nasıl işler?
Milyarlarca kelimelik veri setleriyle eğitilir. Her tahminde hata oranı ölçülür ve geri yayılım yöntemiyle ağırlıklar güncellenir.

ChatGPT hangi verilerle eğitilir?
Kitaplar, makaleler, web siteleri, diyaloglar ve forum yazıları gibi çok çeşitli metinlerden.

Dil modeli sadece kelimeleri mi öğrenir?
Hayır. Bağlam, anlam, üslup, duygu ve dilin farklı kullanım biçimleri de öğrenilir.

Yapay sinir ağı ile insan beyni aynı mı?
Hayır. İlham kaynağı beyindir ancak yapay sinir ağları çok daha basitleştirilmiş yapılardır.

ChatGPT’nin parametre sayısı neden önemli?
Ne kadar çok parametre varsa, model o kadar karmaşık ilişkileri öğrenebilir ve daha doğru tahminler yapabilir.

ChatGPT güncel bilgileri bilir mi?
Hayır. Eğitim tarihine kadar olan bilgileri kullanır. Ücretli sürümlerde web tarama özelliği ile güncel bilgiye erişebilir.

ChatGPT sadece bilgi mi verir?
Hayır. Fikir üretme, plan yapma, yazı yazma, kod oluşturma ve içerik geliştirme gibi yaratıcı görevlerde de kullanılabilir.

Özet:

Dil modelleri, cümledeki sıradaki kelimeyi tahmin ederek öğrenir.
ChatGPT, yapay sinir ağlarıyla milyarlarca kelimeden eğitilmiştir.
Eğitim süreci, hata oranını azaltmaya dayalı geri yayılım ile işler.
Parametre sayısı büyüdükçe, modelin öğrenme ve doğru yanıt üretme kapasitesi artar.
ChatGPT yalnızca kelimeleri değil, bağlamı, üslubu, duygu ve mizahı da öğrenebilir.
Bu yüzden insana benzer yanıtlar verir ve çok yönlü kullanılabilir.

Eğitmen Hakkında

Ömer Bağcı, Türkiye’nin en bilinen Excel eğitmeni ve Excel uzmanı olarak tanınmaktadır.
15 yılı aşkın deneyim ile Türkiye’nin önde gelen şirketlerine Excel, Power BI, SQL ve Yapay Zekâ destekli Excel çözümleri konusunda eğitimler vermiştir.
Hazırladığı 1000’den fazla YouTube videosu, milyonlarca izlenmeye ulaşarak onu Türkiye’de Excel üzerine en kapsamlı içerik üreten eğitmen yapmıştır.
Vidoport.com üzerinden sunduğu 80+ Excel eğitim seti ve 4500’den fazla ders videosu ile on binlerce kişiye ulaşmıştır.
“İleri Excel 365” kitabının yazarıdır; kitap, bireysel kullanıcılar ve kurumsal profesyoneller için en çok tercih edilen başvuru kaynaklarından biridir.
Excel eğitimlerinde yalnızca formülleri öğretmekle kalmaz; aynı zamanda satış raporları, finans analizleri, insan kaynakları tabloları gibi gerçek iş senaryolarına uygun çözümler sunar.
Ömer Bağcı’nın vizyonu, Excel’in gücünü yapay zekâ ile birleştirerek iş dünyasında daha hızlı, daha akıllı ve hatasız karar alma süreçleri oluşturmaktır. Bu kapsamda; ChatGPT ile Excel formülleri yazma, Copilot entegrasyonu ve Excel + AI verimlilik eğitimleri ile fark yaratmaktadır.