Excel'de metin verilerini işlemek için oldukça faydalıdır ve özellikle büyük veri setleriyle çalışırken belirli bölümleri ayıklamak veya düzenlemek gerektiğinde kullanılır. Şimdi bu formülleri detaylı bir şekilde açıklayayım, nasıl çalıştıklarını, nerelerde kullanılabileceklerini ve örneklerle nasıl uygulanabileceklerini adım adım öğrenelim.
LEFT ve RIGHT Formülleri Nedir?
Excel'de LEFT ve RIGHT formülleri, bir metin dizesinden (string) belirli bir sayıda karakteri ayıklamak için kullanılan metin işleme fonksiyonlarıdır. Bu formüller, özellikle veri temizleme, veri analizi veya belirli bir formatta veri çıkarma işlemleri için çok kullanışlıdır.
LEFT (Soldan): Bir metin dizesinin solundan (başlangıcından) belirtilen sayıda karakteri alır.
RIGHT (Sağdan): Bir metin dizesinin sağından (sonundan) belirtilen sayıda karakteri alır.
Bu formüller, genellikle karmaşık veri setlerinde belirli bir kısmı ayıklamak (örneğin, bir ürün kodunun ilk birkaç karakterini veya bir telefon numarasının son birkaç hanesini almak) için kullanılır.
Formüllerin Sözdizimi (Syntax)
LEFT Formülü
=LEFT(metin; karakter_sayısı)
metin: Karakterleri ayıklamak istediğiniz metin dizesi (örneğin, bir hücredeki veri).
karakter_sayısı: Soldan kaç karakter almak istediğinizi belirtir (pozitif bir sayı olmalı).
karakter_sayısı: Sağdan kaç karakter almak istediğinizi belirtir.
Not: Eğer karakter_sayısı metnin uzunluğundan büyükse, formül tüm metni döndürür. Ayrıca, bu formüller büyük/küçük harfe duyarlı değildir.
LEFT ve RIGHT Formüllerinin Kullanım Alanları
Bu formüller, Excel'de veri işleme süreçlerinde şu tür senaryolarda sıkça kullanılır:
Veri Temizleme: Örneğin, bir veri setinde ürün kodlarının yalnızca ilk 3 karakterini almak istiyorsanız.
Veri Parçalama: Telefon numaralarının alan kodlarını veya son birkaç hanesini ayırmak için.
Standartlaştırma: İsim-soyisim gibi verilerden yalnızca belirli bir kısmı çıkarmak (örneğin, yalnızca isim veya yalnızca soyisim).
Analiz: Tarih veya seri numaralarından belirli bir bölümü ayırarak analiz yapmak.
Detaylı Örneklerle LEFT ve RIGHT Kullanımı
Örnek 1: Ürün Kodlarından İlk 3 Karakteri Alma (LEFT)
Diyelim ki bir e-ticaret sitesinde ürün kodlarınız var ve bu kodların ilk 3 karakteri ürün kategorisini temsil ediyor. Bu durumda, yalnızca kategoriyi ayıklamak için LEFT formülünü kullanabilirsiniz.
Veri Seti:
A Sütunu (Ürün Kodu)
ABC12345
XYZ78901
DEF45678
Hedef: Ürün kodlarının ilk 3 karakterini (kategoriyi) ayıklamak.
Formül: B sütununa şu formülü yazın:
=LEFT(A1;3)
Sonuç:
A Sütunu (Ürün Kodu)
B Sütunu (Kategori)
ABC12345
ABC
XYZ78901
XYZ
DEF45678
DEF
Açıklama: LEFT(A1;3) formülü, A1 hücresindeki metnin solundan 3 karakteri alır. Bu durumda, "ABC12345" metninden "ABC" kısmını ayıklar.
Örnek 2: Telefon Numaralarının Son 4 Hanesini Alma (RIGHT)
Bir müşteri veri tabanında telefon numaraları var ve yalnızca son 4 hanesini almak istiyorsunuz (örneğin, bir analiz için).
Veri Seti:
A Sütunu (Telefon No)
5551234567
2129876543
3124567890
Hedef: Telefon numaralarının son 4 hanesini ayıklamak.
Formül: B sütununa şu formülü yazın:
=RIGHT(A1;4)
Sonuç:
A Sütunu (Telefon No)
B Sütunu (Son 4 Hane)
5551234567
4567
2129876543
6543
3124567890
7890
Açıklama: RIGHT(A1;4) formülü, A1 hücresindeki metnin sağından 4 karakteri alır. Örneğin, "5551234567" metninden "4567" kısmını ayıklar.
Örnek 3: İsim ve Soyisimden Yalnızca İsim Kısmını Alma (LEFT ile Birleşik Kullanım)
Diyelim ki bir listede tam isimler var ve yalnızca isim kısmını ayıklamak istiyorsunuz. Ancak isimlerin uzunluğu değişken (örneğin, "Ali Soyadı" veya "Ayşe Soyadı"). Bu durumda, isim ve soyisim arasında bir boşluk olduğunu varsayarak, boşluğun yerini bulmak için FIND (BUL) fonksiyonuyla birlikte LEFT formülünü kullanabilirsiniz.
Veri Seti:
A Sütunu (Tam İsim)
Ali Soyadı
Ayşe Soyadı
Mehmet Soyadı
Hedef: Yalnızca isim kısmını ayıklamak (örneğin, "Ali", "Ayşe", "Mehmet").
Formül: B sütununa şu formülü yazın:
=LEFT(A1;FIND(" ";A1)-1)
Sonuç:
A Sütunu (Tam İsim)
B Sütunu (İsim)
Ali Soyadı
Ali
Ayşe Soyadı
Ayşe
Mehmet Soyadı
Mehmet
Açıklama:
FIND(" ";A1): A1 hücresinde boşluk karakterinin (" ") yerini bulur. Örneğin, "Ali Soyadı" için boşluk 4. karakterdedir.
FIND(" ";A1)-1: Boşluktan önceki karakter sayısını verir (örneğin, 4-1=3).
LEFT(A1;FIND(" ";A1)-1): A1 hücresinden, boşluğa kadar olan kısmı alır. Yani, "Ali Soyadı"dan "Ali"yi ayıklar.
Örnek 4: Seri Numaralarının Son 3 Karakterini Alma (RIGHT)
Bir veri setinde seri numaraları var ve bu numaraların son 3 karakteri bir bölge kodunu temsil ediyor.
Veri Seti:
A Sütunu (Seri No)
12345-XYZ
67890-ABC
54321-DEF
Hedef: Seri numaralarının son 3 karakterini (bölge kodunu) ayıklamak.
Formül: B sütununa şu formülü yazın:
=RIGHT(A1;3)
Sonuç:
A Sütunu (Seri No)
B Sütunu (Bölge Kodu)
12345-XYZ
XYZ
67890-ABC
ABC
54321-DEF
DEF
Açıklama: RIGHT(A1;3) formülü, A1 hücresindeki metnin sağından 3 karakteri alır. Örneğin, "12345-XYZ" metninden "XYZ" kısmını ayıklar.
Örnek 5: Tarih Verilerinden Yıl Kısmını Ayıklamak (RIGHT)
Bir veri setinde tarih bilgileri var ve yalnızca yıl kısmını ayıklamak istiyorsunuz.
Veri Seti:
A Sütunu (Tarih)
15/03/2023
22/07/2024
09/11/2022
Hedef: Tarihlerden yalnızca yılı ayıklamak (örneğin, 2023, 2024, 2022).
Formül: B sütununa şu formülü yazın:
=RIGHT(A1;4)
Sonuç:
A Sütunu (Tarih)
B Sütunu (Yıl)
15/03/2023
2023
22/07/2024
2024
09/11/2022
2022
Açıklama: RIGHT(A1;4) formülü, A1 hücresindeki metnin sağından 4 karakteri alır. Tarih formatı "GG/AA/YYYY" olduğundan, son 4 karakter yıl bilgisini verir.
LEFT ve RIGHT Formüllerini Birlikte Kullanma
Bazı durumlarda, bir metnin hem başından hem sonundan belirli kısımları çıkarmak istemeyebilirsiniz, ancak bu formülleri diğer Excel fonksiyonlarıyla birleştirerek daha karmaşık işlemler yapabilirsiniz. Örneğin, bir metnin ortasından bir kısmı ayıklamak için MID fonksiyonuyla birlikte kullanılabilir.
Örnek 6: Ürün Kodunun Orta Kısmını Ayıklamak (LEFT ve RIGHT ile Dolaylı Kullanım)
Diyelim ki bir ürün kodu "ABC-12345-XYZ" formatında ve siz yalnızca orta kısmı (12345) almak istiyorsunuz. Bu durumda, MID fonksiyonu daha uygun olsa da, LEFT ve RIGHT ile dolaylı olarak çözüm üretebilirsiniz.
Veri:
A Sütunu (Ürün Kodu)
ABC-12345-XYZ
Hedef: Orta kısmı (12345) ayıklamak.
Formül (Alternatif Yöntem): Bunun için doğrudan MID fonksiyonunu kullanmak daha kolaydır:
=MID(A1;5;5)
5.karakterden başlayarak 5 karakter alır (12345).
Ancak LEFT ve RIGHT ile yapmak isterseniz, önce LEFT ile son kısmı, sonra RIGHT ile baş kısmı çıkararak dolaylı bir yol izleyebilirsiniz. Daha karmaşık olduğu için genellikle MID tercih edilir.
Pratik İpuçları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Boşluklara Dikkat Edin: Verilerinizde baştaki veya sondaki boşluklar varsa, bu formüller yanlış sonuç verebilir. Bu durumda, TRIM fonksiyonunu kullanarak boşlukları temizleyin:
=LEFT(TRIM(A1);3)
Hataları Önleme: Eğer karakter_sayısı negatif bir sayı olursa, formül hata (#DEĞER!) döndürür. Sayının pozitif olduğundan emin olun.
Metin Olmayan Veriler: LEFT ve RIGHT formülleri metinle çalışır. Eğer bir sayı üzerinde çalışıyorsanız, önce sayıyı metne dönüştürmeniz gerekebilir. Bunun için TEXT fonksiyonunu kullanabilirsiniz:
=RIGHT(TEXT(A1;"0");3)
Büyük Veri Setleri: Büyük veri setlerinde bu formülleri sütunlara kopyalarken, Excel’in otomatik doldurma özelliğini kullanabilirsiniz. Formülü bir hücreye yazın, ardından sağ alt köşesindeki küçük kareyi aşağıya doğru sürükleyin.
Excel'deki LEFT ve RIGHT formülleri, veri setlerinde metin manipülasyonu yapmak için oldukça güçlü araçlardır. LEFT, bir metnin solundan belirli bir sayıda karakteri alırken, RIGHT ise sağından karakter ayıklar. Bu formüller, veri temizleme, analiz ve düzenleme süreçlerinde büyük kolaylık sağlar. Yukarıdaki örneklerle, bu formüllerin nasıl kullanılacağını ve farklı senaryolarda nasıl uygulanabileceğini detaylı bir şekilde öğrendiniz. Vidoport.com gibi bir platformda bu bilgiyi kullanıcılarınıza sunarak, onların Excel becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilirsiniz. Eğer daha fazla örnek veya başka bir Excel fonksiyonu hakkında bilgi isterseniz, sormaktan çekinmeyin!