Yüzde Hesaplama Nasıl Yapılır? (En Basit Formüller ve Örnekler)

Acil bir yüzde hesaplamasına mı ihtiyacınız var? Doğru yerdesiniz. Bu rehberde, indirim oranından KDV'ye, zam hesaplamadan Excel formüllerine kadar en sık ihtiyaç duyacağınız tüm yöntemleri, herkesin anlayabileceği basit örneklerle bulacaksınız.

En Hızlı Cevap: Bir sayının yüzdesini bulmak için, sayıyı yüzde oranıyla çarpıp 100'e bölün.

Formül: (Sayı × Yüzde Oranı) / 100

Örnek: 500 TL'nin %20'si ne kadar? (500 × 20) / 100 = 100 TL

Şimdi, diğer tüm popüler yüzde hesaplama yöntemlerine geçelim.

Temel Yüzde Bulma: Bir Sayının Yüzdesi Nasıl Hesaplanır?

En temel ve en çok kullanılan formüldür. Belirli bir bütünün istenen yüzdelik parçasını bulmak için kullanılır.

Formül: (Bütün Parça / 100) × Yüzdelik Dilim

Kullanım Alanı: Bir sınavda 30 sorudan %80'ini doğru yaptınız. Kaç soru eder?

• (30 / 100) × 80 = 24 doğru cevap.

İndirim Hesaplama: Bir Ürünün İndirimli Fiyatı Nasıl Bulunur?

Mağaza vitrinlerinde gördüğünüz "%30 İndirim" gibi ifadelerin sonrasında ödeyeceğiniz tutarı bulmak için kullanılır.

1. Adım: İndirim Tutarını Bulma Fiyatın belirtilen yüzde kadarını hesaplayın.

Örnek: Fiyatı 800 TL olan bir ayakkabıya %25 indirim yapıldı. İndirim tutarı ne kadar?

• (800 × 25) / 100 = 200 TL indirim yapılacak.

2. Adım: Yeni Fiyatı Bulma Eski fiyattan indirim tutarını çıkarın.

Örnek: Ayakkabının indirimli fiyatı ne olur?

• 800 TL – 200 TL = 600 TL yeni fiyat.

Artış ve Zam Oranı Hesaplama: Bir Fiyatın Yüzdelik Değişimi Nasıl Bulunur?

Maaşınıza gelen zam, bir ürünün fiyatındaki artış veya iki dönem arasındaki satış farkı gibi değerlerin yüzde olarak ne kadar değiştiğini bulmak için bu formül kullanılır.

Formül: [(Yeni Değer – Eski Değer) / Eski Değer] × 100

Kullanım Alanı: Kiranız 10.000 TL'den 15.000 TL'ye çıktı. Kiranıza yüzde kaç zam geldi?

• [(15.000 – 10.000) / 10.000] × 100
• [5.000 / 10.000] × 100 = 0,5 × 100 = %50 zam.

KDV Hesaplama: KDV Dahil ve KDV Hariç Fiyat Nasıl Bulunur?

Faturalarda ve ürün etiketlerinde sıkça karşılaşılan Katma Değer Vergisi (KDV) hesaplamaları için iki temel yöntem vardır. Türkiye'de yaygın KDV oranları %1, %10 ve %20'dir.

1. KDV Hariç Fiyattan KDV Dahil Fiyatı Bulma

Elinizdeki net fiyata KDV ekleyerek etiket fiyatını bulmaktır.

Formül: KDV Hariç Fiyat + (KDV Hariç Fiyat × KDV Oranı / 100)

Örnek: KDV'siz fiyatı 2.000 TL olan bir ürüne %20 KDV eklendiğinde KDV dahil fiyatı ne olur?

• 2.000 + (2.000 × 20 / 100)
• 2.000 + 400 = 2.400 TL KDV dahil fiyatı.

2. KDV Dahil Fiyattan KDV Hariç Fiyatı Bulma

Ödediğiniz toplam tutarın içindeki KDV'yi ve ürünün net fiyatını bulmak için kullanılır. En çok karıştırılan hesaplama budur.

Formül: KDV Dahil Fiyat / (1 + (KDV Oranı / 100))

Örnek: KDV dahil fiyatı 3.600 TL olan ve %20 KDV uygulanan bir ürünün KDV'siz net fiyatı nedir?

• 3.600 / (1 + (20 / 100))
• 3.600 / (1 + 0.20)
• 3.600 / 1.20 = 3.000 TL KDV hariç fiyatı.
• (Aradaki 600 TL KDV tutarıdır.)

Pratik Yöntem: Excel'de Yüzde Hesaplama

Excel'de yüzde hesaplamak formüllerle çok daha kolaydır.

Bir Sayının Yüzdesini Bulmak:

• A1 hücresine sayıyı (örn: 500), B1 hücresine yüzdeyi (örn: 20) yazın.
• C1 hücresine =A1*B1/100 veya =A1*B1% formülünü yazın. Sonuç 100 olacaktır.

Yüzdelik Artış/Azalış Bulmak:

• A1'e eski değeri (örn: 200), B1'e yeni değeri (örn: 250) yazın.
• C1 hücresine =(B1-A1)/A1 formülünü yazın.
• Püf Noktası: Sonucun % olarak görünmesi için C1 hücresine sağ tıklayıp "Hücreleri Biçimlendir" menüsünden "Yüzde Oranı"nı seçin. Sonuç %25 olarak görünecektir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

800 sayısının %30'u kaçtır? 
800 * 30) / 100 = 240'tır.

Bir sayı 200'den 220'ye çıkarsa yüzde kaç artmış olur?
[(220-200)/200] * 100 = %10 artmış olur.

%25 indirim ne demek?
Bir ürünün fiyatının dörtte biri kadar indirim yapılması demektir. 100 TL'lik bir üründe 25 TL indirim anlamına gelir.

KDV dahil 120 TL olan ürünün KDV'siz fiyatı nedir? (%20 KDV için)
120 / 1.20 = 100 TL'dir.

Yüzde hesaplama formülü nedir ve nasıl kullanılır?
Yüzde hesaplamak için (Sayı × Yüzde) ÷ 100 formülü kullanılır. Örneğin 400’ün %15’i (400 × 15) ÷ 100 = 60 şeklinde bulunur.

Yüzde artış ve azalış nasıl hesaplanır?
Artış veya azalışı bulmak için [(Yeni – Eski) ÷ Eski] × 100 formülü kullanılır. Sonuç pozitifse artış, negatifse azalış vardır.

Negatif yüzde ne anlama gelir?
Negatif yüzde, değerde düşüş olduğunu gösterir. Örneğin %-20, değerin %20 azaldığı anlamına gelir.

Excel’de yüzde hesaplama nasıl yapılır?
Excel’de hücreye =Değer*Yüzde/100 formülü yazılabilir veya yüzde biçimlendirmesiyle kolayca hesaplama yapılabilir.

KDV dahil fiyat nasıl hesaplanır?
KDV dahil fiyat = Fiyat × (1 + KDV ÷ 100) formülüyle bulunur. Örneğin 100 TL’nin %20 KDV dahil fiyatı 100 × 1,20 = 120 TL’dir.

KDV hariç fiyat nasıl hesaplanır?
KDV dahil fiyattan KDV hariç fiyatı bulmak için: Fiyat ÷ (1 + KDV ÷ 100) formülü kullanılır.

İndirimli fiyat nasıl hesaplanır?
İndirimli fiyat = Fiyat × (1 – İndirim Oranı ÷ 100). Örneğin 500 TL ürün %30 indirimle 500 × 0,70 = 350 TL olur.

Bir sayının yüzdesi nasıl bulunur?
Sayı × (Yüzde ÷ 100) işlemi yapılır. Örneğin 250’nin %40’ı = 250 × 0,40 = 100’dür.

Bir sayının yüzde kaçı olduğunu nasıl bulurum?
Formül: (Parça ÷ Bütün) × 100. Örneğin 20, 200’ün kaçta kaçı? (20 ÷ 200) × 100 = %10.

Yüzde farkı nasıl hesaplanır?
İki değer arasındaki farkı görmek için [(Büyük Değer – Küçük Değer) ÷ Küçük Değer] × 100 formülü kullanılır.

Faiz oranı yüzdesi nasıl hesaplanır?
Faiz hesaplamada kullanılan formül: (Anapara × Faiz Oranı × Gün Sayısı) ÷ 36500.

Sınav sonucunda yüzde nasıl hesaplanır?
Alınan puan ÷ Toplam puan × 100. Örneğin 80/100 = %80 başarı oranıdır.

Kar marjı yüzdesi nasıl hesaplanır?
Kar ÷ Maliyet × 100 formülüyle bulunur. 50 TL kâr, 200 TL maliyete göre %25 kâr marjıdır.

Zarar yüzdesi nasıl hesaplanır?
Zarar ÷ Maliyet × 100. Örneğin 30 TL zarar, 150 TL maliyete göre %20 zarar demektir.

Aylık enflasyon yüzde artışı nasıl hesaplanır?
Yeni fiyat ÷ Eski fiyat – 1 × 100 formülüyle enflasyon oranı hesaplanır.

Yazar Hakkında

Bu içerik, Ömer Bağcı tarafından hazırlanmıştır. Ömer Bağcı, Türkiye’nin önde gelen Excel ve yapay zekâ eğitimcilerindendir. “İleri Excel 365” kitabının yazarıdır ve Vidoport.com üzerinden bireysel ve kurumsal eğitimler vermektedir.

Excel Eğitimleri ve Sertifika

Yüzde hesaplama formüllerini daha ileri düzeyde öğrenmek için Vidoport Excel Eğitimleri’ne katılabilir, resmi sertifika alarak iş dünyasında Excel bilginizi belgeleyebilirsiniz.

Özet:

• Yüzde hesaplama (Parça ÷ Tüm) × 100 formülü ile yapılır.
• Yüzde artış–azalış için (Yeni – Eski ÷ Eski × 100) kullanılır. Negatif sonuç düşüşü ifade eder.
• Excel’de yüzde hesaplama formülleri kolayca uygulanabilir, biçimlendirme ile sonuçlar net gösterilir.
• Yüzde dağılım ve hedef–gerçekleşme hesaplamaları iş dünyasında yaygın olarak kullanılır.
• KDV dahil/haric hesaplamaları günlük alışveriş ve muhasebede en çok kullanılan yüzdelik işlemlerdir.