Yapay Zekaya Doğru Soru Nasıl Sorulur? ChatGPT ile Excel’de Etkili Prompt Örnekleri

Siz de ChatGPT ve Excel’i birlikte kullanarak işlerinizi hızlandırmak istiyorsanız, Vidoport ChatGPT + Excel eğitim setini inceleyin.

ChatGPT gibi yapay zeka araçlarından doğru ve faydalı sonuçlar almak için net, kısa ve bağlam içeren sorular sormak gerekir. Karmaşık ya da belirsiz sorular, genellikle dağınık ve eksik yanıtlarla sonuçlanır.

1) Sorunuzu Net ve Kısa Tutun

Yapay zekaya soru sorarken kısa ve doğrudan ifadeler kullanın.

Yanlış:
“Benim için tüm satışları detaylıca özetler misin, ama grafik de olsun, aynı zamanda yorum yapar mısın?”

Doğru:
“Excel’de Ocak 2024 satışlarını tablo ve grafikle özetle.”

Avantajları:

• Hızlı ve anlaşılır yanıt alırsınız.
• Gereksiz detaylardan kaçınırsınız.

Dezavantajları:

• Çok kısa sorular bağlam eksikliği yaratabilir.

2) Konu ve Amacı Belirtin (Bağlam Verin)

Bağlam vermek, yapay zekanın size özel çözümler üretmesini sağlar.

Örnek:
“Excel’de son 3 ayın satışlarını analiz ederek yüzde değişim oranlarını bulmam gerekiyor. Bunun için uygun formülü yazar mısın?”

Avantajları:

• Daha doğru sonuçlar üretir.
• Amaca uygun öneriler gelir.

Dezavantajları:

• Ekstra bilgi vermek zaman alabilir.

3) Adım Adım Yönlendirme Yapın

Birden fazla işlem istediğinizde soruları parçalara bölün.

1. Tablo isteyin.
2. Sonra özet isteyin.
3. En son grafik talep edin.

Avantajları:

• AI daha düzenli cevap verir.
• Hataların önüne geçilir.

Dezavantajları:

• Zaman açısından biraz daha uzun sürebilir.

4) Yapay Zekayı Asistan Gibi Kullanın

ChatGPT sadece soru-cevap aracı değildir; işinizi kolaylaştıracak bir asistandır.

• Excel formülleri yazdırabilir.
• PowerPoint slayt önerileri sunabilir.
• Makro veya VBA kodu oluşturabilir.

Avantajları:

• İş yükünü azaltır.
• Zaman tasarrufu sağlar.

Dezavantajları:

• Tüm sonuçları kontrol etmek yine size düşer.

5) Uygulamalı Örnek: Excel’de Satış Analizi Soru Yazımı

Senaryo: Son 1 yıllık satışlarınızı analiz etmek istiyorsunuz.

Soru:
“Excel’de Ocak–Aralık 2024 arası aylık satış toplamlarını çıkaran bir Pivot Table oluştur, ayrıca en çok satış yapılan ayı belirt.”

Sonuç: ChatGPT size hem Pivot Table oluşturma adımlarını hem de ek analiz yöntemlerini sunar.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Yapay zekâya doğru soru nasıl sorulur?
Net hedef, bağlam ve çıktıyı söyleyin: “Şu rolde davran, şu veriyi kullan, çıktıyı tablo/özet olarak ver.”

Prompt nedir?
Yapay zekâya verdiğiniz talimatın adıdır; kapsam, kısıt ve beklenen çıktıyı tanımlar.

Bağlam vermek neden önemli?
Bağlam, modeli aradığınız konuya odaklar; belirsizliği azaltır, tutarlılığı artırır.

Rol atama (role prompting) ne işe yarar?
“Sen bir Excel eğitmenisin” gibi rol tanımı, cevabın tonunu ve derinliğini doğru ayarlar.

İstenen çıktı formatı nasıl belirtilir?
Soruda “madde madde”, “3 sütunlu tablo”, “kod bloğu” gibi talep edin; model o yapıda döner.

Örnekli (few-shot) prompt neden işe yarar?
1–3 iyi örnek, modelin deseni taklit etmesini sağlar ve hatayı düşürür.

Karmaşık görevlerde hangi teknik kullanılmalı?
İşi adımlara bölüp (step-by-step) her adımın çıktısını doğrulayarak ilerleyin.

“Bunu nereden çıkardın?” demek uygun mu?
Evet; modelden kaynak/atıf istemek, hatalı üretimleri (hallucination) azaltır.

Hassas verilerle nasıl çalışılır?
Kişisel/kurumsal gizli verileri maskeleyin; veriyi mümkünse örnekle temsil edin.

Excel için iyi bir prompt nasıl yazılır?
Veri yapısını (sütun adları, örnek satırlar) ve hedefi söyleyin; formül/Power Query/DAX tercihini belirtin.

Hatalı cevap aldığımda ne yapayım?
Talimatı sadeleştirin, eksik kısıtları ekleyin, örnek verin ve “yeniden dene” deyin.

Türkçe mi İngilizce mi sormalıyım?
Her ikisi de olur; teknik terimlerde İngilizce, uygulama adımlarında Türkçe daha net olabilir.

Uzun prompt mu kısa prompt mu?
Kısa ama tam tanımlı prompt idealdir; gereksiz metin yerine net kısıt/format verin.

Parametreler (temperature, top-p) neyi etkiler?
Yaratıcılığı ve çeşitliliği; düşük değerler daha deterministik, yüksek değerler daha yaratıcıdır.

Güncel bilgi nasıl garanti edilir?
“Tarih: 2025-08” gibi zaman damgası ekleyin; mümkünse kaynak/URL veya dosya verin.

ChatGPT iş hayatında hangi alanlarda kullanılabilir?
ChatGPT, müşteri hizmetlerinde sık sorulan sorulara yanıt verebilir, pazarlama içerikleri üretebilir, satış raporlarını özetleyebilir, e-postaları düzenleyebilir ve eğitim materyalleri oluşturabilir.

Excel’de ChatGPT ile raporlama nasıl yapılır?
Excel verilerinizi ChatGPT’ye tanımlayarak özet raporlar, Pivot Table önerileri, dinamik formüller ve grafik tasarımları alabilirsiniz. Böylece manuel analiz süresi büyük ölçüde azalır.

Doğru soru sormak verimliliği nasıl artırır?
Net ve bağlamlı sorular, ChatGPT’nin daha hızlı ve doğru cevap vermesini sağlar. Bu da tekrar deneme ihtiyacını düşürür, zaman kazandırır ve iş süreçlerini hızlandırır.

Özet: – Yapay Zekâya Doğru Soru Sormak

1. Net ve Kısa Sorular Sorun
   Yapay zekâya kısa, doğrudan ve anlaşılır sorular yöneltmek daha hızlı ve doğru cevaplar almanızı sağlar.

2. Bağlam ve Amaç Belirtin
   Sorununuzu açıklarken konu, hedef ve ihtiyacı net tanımlayın; bu, yapay zekânın size özel çözümler üretmesini kolaylaştırır.

3. Adım Adım Yönlendirme Yapın
   Karmaşık görevleri küçük adımlara bölün. Tablo, özet ve grafik gibi talepleri ayrı ayrı vermek hata payını azaltır.

4. ChatGPT’yi Asistan Gibi Kullanın
   Excel formülleri, raporlama, sunum önerileri veya VBA kodları için ChatGPT’den destek alın; iş yükünüz azalır.

5. Uygulamalı Örneklerden Yararlanın
   Excel satış analizi gibi gerçek senaryolarla sorularınızı yazmak, hem daha verimli yanıtlar almanızı hem de öğrenmeyi kolaylaştırır

Yazar Hakkında

Ömer Bağcı – Excel Eğitmeni, Yazar
Türkiye’de Excel ve yapay zeka entegrasyonu üzerine eğitimler veren, Vidoport’un kurucularından olan Ömer Bağcı; Excel, Power BI ve veri analizi üzerine 1000’den fazla video içerik üretmiştir.

Son güncelleme: Ağustos 2025